Even terugblikken: de uitrol van de RUB in Twente

9 juni ’22

Hoe het begon

Het begon allemaal in de gemeente Enschede. Monica van der Veen werkte destijds als strategisch adviseur voor de gemeente Enschede, met de portefeuille samenwerking gemeente en zorgverzekeraar(s). Haar collega Wilma Winkelhorst had al een start gemaakt met het uitrollen van de RUB in de gemeente. Samen zorgden ze, in de daaropvolgende jaren, voor de doorontwikkeling van de RUB en de samenwerking met Menzis voor de gemeente Enschede: “Van een instrument en een samenwerking met de afdeling ‘werk en inkomen’, zijn we het verder gaan verbreden naar het gehele sociale domein: betalingsproblemen zijn vaak een symptoom of oorzaak van meer maatschappelijke problemen. Uiteindelijk is er een maatwerkroute uit ontstaan: een project waarbij we met Wijkteams Enschede en Menzis huishoudens met schulden, helpen met een op maat gemaakt plan. We helpen hen dan weer om perspectief te krijgen in een soms uitzichtloze situatie.”

Eén zorgverzekeraar, 14 gemeenten

Het idee voor een brede Twentse samenwerking op het thema schulden ontstond tijdens een congres van Menzis, begin 2017. Monica kwam in gesprek met Wethouder Ilse Duursma. Monica vertelt: “We spraken over de schuldenproblematiek onder inwoners en de afspraken die we in het kader van de RUB als gemeente Enschede hadden gemaakt met Menzis. Vanuit daar ontstond het idee om deze succesvolle aanpak op te pakken in regioverband.” Ilse Duursma, destijds wethouder bij de gemeente Dinkelland, vult aan: “Gemeenten zijn sinds 2015 verantwoordelijk voor de Wmo. Toen wisten we al dat preventie belangrijk is om te zorgen dat mensen gezond zijn en blijven. Door het project (RUB) dat al draaide in Enschede, werd duidelijk dat mensen die de zorgverzekering niet kunnen betalen, veel minder vaak gebruik maken van zorg en daarmee ook andere problematiek en schulden ervaren. Met alle gevolgen van dien. Door een oplossing te bieden voor deze groep, pakten we de schulden aan, maar werd de gezondheidszorg ook meer bereikbaar”, vertelt Ilse. “Dat we deze ondersteuning niet alleen in Enschede moesten organiseren was voor mij meteen duidelijk. Ik vond dat ook inwoners in kleinere gemeenten hier gebruik van zouden moeten kunnen maken. Veel inwoners in Twente kampten met problemen. Het inzicht in deze aantallen was erg confronterend. De RUB helpt inwoners met deze problematiek heel direct. Alle Twentse gemeenten waren dan ook erg enthousiast.”

Eerste project Twentse Koers

Vanaf dat moment werd ook Elise Hol aangehaakt. Zij kende Menzis en had daar een netwerk. Samen met Monica vormde Elise het regiosecretariaat voor de samenwerking S14-gemeenten. Elise vertelt: “We zijn maar gewoon gaan doen. We hebben een projectplan opgesteld en zijn gaan inventariseren welke Twentse gemeenten wilden deelnemen. Ze waren alle veertien enthousiast. We hebben niet eerst nagedacht over de formele lijnen, we hebben gewoon de samenwerking opgezocht en zijn met z’n allen gaan doen. Ik denk ook juist dat dit onze kracht is en ervoor heeft gezorgd dat het project direct zo goed werkte en we het project in een paar maanden hadden staan. In het begin hebben we al honderden mensen de RUB ingekregen en ineens was daar het eerste project van de Twentse Koers (destijds onder de naam Integrale Samenwerkingsagenda Twente).”

“We gebruikten de ervaring die al in Enschede was opgedaan en stelden gezamenlijk voor alle gemeenten conceptprojectdocumenten en collegebesluiten op. Dit zorgde ervoor dat we de lokale besluitvorming bij andere gemeenten konden faciliteren en snel tot resultaat konden komen. We hebben dus echt onze krachten gebundeld, zodat niet iedereen zelf het wiel uit moest vinden. Daarnaast is het voor een landelijk opererende organisatie als een zorgverzekeraar toch interessanter om met 14 gemeenten te praten dan met één. Met deze ervaring in ons achterhoofd hebben we veel mooie stappen kunnen zetten op andere thema’s”, vult Monica aan.

Menzis

In Twente is Menzis de grootste zorgverzekeraar. Dit betekent dat de zorgverzekeraar de meeste verzekerde Twentse inwoners heeft. Daarnaast werkten de Twentse gemeenten al samen met Menzis, waaronder met het aanbieden van de gemeentepolis. De samenwerking met Menzis voor dit project was dus een logische stap en een eerste echte gezamenlijke project. Hinke van der Werf, destijds regioregisseur Oost bij Menzis, vertelt erover: “Als Coöperatie Menzis willen we mensen helpen naar een schuldenvrij bestaan, wat zorgt voor minder stress en gezondheidsverbetering op lange termijn. Enschede was in 2016 de eerste gemeente waarmee we de RUB startten. Inwoners die een betalingsachterstand van meer dan een half jaar hadden konden hun schuld boetevrij aflossen en zich weer aanvullend verzekeren. Wie niet aanvullend is verzekerd gaat zorg mijden uit angst voor kosten, met alle gevolgen van dien. Met deze regeling zagen we dat mensen weer meer grip op hun leven kregen. Het is dan ook mooi dat we deze regeling Twente breed hebben kunnen uitrollen met elkaar. Door gewoon met elkaar te doen. We hebben elkaar leren kennen en leren vertrouwen. Dit heeft een mooie basis gevormd voor de integrale samenwerking zoals die nu staat. De beweging naar meer gezondheid voor onze inwoners kunnen we tenslotte alleen samen goed maken.”

En nu verder …

Inmiddels hebben we in Twente ongeveer 1200 inwoners uit de schulden geholpen met deze regeling. Daarnaast heeft dit geleid tot veel andere mooie projecten binnen de themalijn bestaanszekerheid van de Twentse Koers.