“Ik geloof dat we samen met deze partners echt een verandering teweeg kunnen brengen, omdat er enthousiasme en vertrouwen is. SoNeStra geeft de handvatten om anders te denken en anders te doen, zodat we niet terugvallen in oude patronen: we betrekken niet langer inwoners en hun netwerk bij hun hulpvraag, maar we betrekken (indien nodig) professionals of vrijwilligers bij de inwoner en hun leven.” – M. Mooij, projectleider Twentse Koers
Waarom deze pilot?
De zorg in Nederland staat onder druk. Ook in Twente merken we de gevolgen van hoge kosten, personeelstekorten en een systeem dat niet altijd aansluit bij wat mensen nodig hebben. De SoNeStra-aanpak biedt een alternatief: geen nieuwe methodiek voor één doelgroep, maar een fundamenteel andere manier van kijken en werken. Een benadering die uitgaat van vertrouwen, nabijheid en het versterken van wat er al is.
De pilot is ontstaan vanuit drie perspectieven:
- Inwoners worden vaak benaderd vanuit hun beperkingen in plaats van hun mogelijkheden.
- Professionals ervaren een hoge werkdruk en veel verantwoordelijkheid.
- Het systeem is niet langer houdbaar om iedereen passende ondersteuning te bieden.
Wat verandert er?
In de huidige werkwijze stelt de gemeente samen met de inwoner een plan op, dat vervolgens door de zorgaanbieder wordt uitgevoerd. In de nieuwe werkwijze geeft de gemeente alleen de indicatie af. Daarna faciliteert de zorgaanbieder de inwoner en diens netwerk om zélf het plan op te stellen. De professional ondersteunt alleen waar nodig, vooral als de inwoner en het netwerk er samen niet uitkomen.
Deze benadering vraagt om een andere mindset van professionals én een andere manier van omgaan met inwoners. Om dit te bereiken volgen betrokken medewerkers een vierdaagse training in SoNeStra. Tijdens deze training raken zij vertrouwd met de onderliggende filosofie, theorie en essenties van de aanpak. Ze oefenen met technieken, instrumenten en vaardigheden die helpen om het netwerk van de inwoner centraal te stellen. Zo vergroten we de zelf- en samenredzaamheid van inwoners, en neemt de afhankelijkheid van zorg af. Dat verlicht de druk op professionals én op het systeem.
Kick-off op 9 september
Op 9 september kwamen zo’n twintig deelnemers samen – beleidsadviseurs, gedragsdeskundigen, begeleiders en managers – voor de start van de pilot. Ze gingen met elkaar in gesprek, blikten vooruit en verkenden de gezamenlijke uitgangspunten. De bijeenkomst bood ruimte om kennis te maken, verbinding te leggen en verwachtingen uit te spreken.
De aftrap begon met een confronterende oefening: “Geef de persoon naast je eens een ongewenst advies.” Ongemakkelijk, en juist dat was de bedoeling. Want inwoners met een lichte verstandelijke beperking krijgen dagelijks altijd goedbedoelde, maar soms ongevraagde adviezen.
“Iedereen vindt het prettig om zelf regie te voeren over hun leven. Inwoners met een lichte verstandelijke beperking kunnen hun eigen keuzes maken, samen met hun netwerk en de mensen die belangrijk voor hen zijn, zoals familie, vrienden of buren. SoNeStra biedt ons handvatten, zodat onze manier van werken nog beter bijdraagt aan het versterken van zelf- en samenredzaamheid.” – Marlies Deijk, programmamanager bij Avelijn
Wat leeft er in de praktijk?
In groepjes bespraken deelnemers hun motivatie om met SoNeStra aan de slag te gaan, hoe samenwerking kan slagen en wat zij willen leren. Daarbij klonk een duidelijke wens: de inwoner en zijn netwerk écht centraal stellen, zodat er meer regie en kwaliteit van leven ontstaat én professionals met meer voldoening hun werk doen.
De gesprekken lieten zien dat samenwerking tussen organisaties draagvlak en vertrouwen geeft, en nieuwe inzichten oplevert over domeinen heen. “Door samen te werken met andere organisaties kunnen we cliënten meer mogelijkheden bieden,” zegt Rick Zonnebeld, ambulant begeleider bij Aveleijn. Voor inwoners met een LVB betekent dit niet alleen meer passende ondersteuning, maar ook meer stabiliteit. Zoals Lieke Piksen-Scholten, ambulant begeleider bij JP van den Bent, het verwoordde: “Professionals zijn passanten – inwoners krijgen zo mogelijk stabielere en fijnere ondersteuning.”
Ook kwamen vragen en ambities naar voren. Wat vraagt dit van professionals? Het vraagt lef om anders te denken en anders te doen, om los te laten en om niet het verschil zelf te maken, maar het mogelijk te maken dat de inwoner en diens netwerk dat doen. “Het is geen methodiek, maar een grondhouding die recht doet aan inwoners,” zei José Botman, Beleidsadviseur mentale gezondheid bij de gemeente Almelo.
De afsluiting bracht een positief inzicht: er was opvallend veel eensgezindheid en een sterk gevoel van gezamenlijke basis. “Ik ga met een glimlach naar huis, met hoop op een fijne samenwerking,” aldus Michel Arfman, senior begeleider bij Aveleijn.
